Dây thần kinh có chức năng dẫn truyền thông tin, vai trò quan trọng để duy trì hoạt động hàng ngày. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp thông tin dây thần kinh được cấu tạo từ thành phần nào để bạn nắm rõ hơn.
1. Dây thần kinh là gì?
Dây thần kinh là bó sợi có chức năng nhận và gửi tín hiệu giữa não và cơ thể. Tế bào thần kinh sẽ gửi thông điểm về sự thay đổi mặt hóa học và điện từ trong tế bào. Mỗi người có đến hàng trăm dây thần kinh với hàng tỷ tế bào thần kinh từ đỉnh đầu đến ngón chân.
Dây thần kinh được cấu tạo như thế nào?
Hệ thống dây thần kinh là mạng lưới thông tin chính, hệ nội tiết giúp kiểm soát và duy trì sức năng trong cơ thể. Hệ thống này còn tương tác với môi trường xung quanh.
>>> Xem thêm: Dây thần kinh số 7 là gì? Vị trí dây thần kinh số 7
2. Dây thần kinh được cấu tạo từ thành phần nào?
Trước tiên, để tìm hiểu dây thần kinh được cấu tạo từ thành phần nào thì bạn phải nắm được hệ thống dây thần kinh trong cơ thể gồm:
2.1. Tổ chức hệ thần kinh
Tổ chức hệ thống thần kinh gồm hai bộ phận chính là:
- Hệ thống thần kinh trung ương (CNS): Đây là trung tâm chỉ huy cơ thể gồm não và tủy sống. Não được bảo vệ trong hộp sọ còn tủy sống được bảo vệ trong đốt sống.
- Hệ thống thần kinh ngoại biên (PNS): Được tạo thành từ các dây thần kinh nhánh của CNS. PNS là bó sợi trục hoạt động cùng nhau để truyền tín hiệu.
Hệ thống thần kinh ngoại biên được chia thành các bộ phận vận động và cảm giác như sau:
- Bộ phận cảm giác (dây hướng tâm): Truyền thông tin từ bên trong, bên ngoài cơ thể bạn đến thần kinh trung ương. Theo đó, thông tin được truyền bao gồm cảm giác đau đớn, tầm nhìn và mùi hương.
- Bộ phận vận động (dây ly tâm): Nhận tín hiệu từ thần kinh trung ương tạo ra hành động. Hoạt động này có thể mang tính chủ đích như đi lại, nâng cánh tay lên hay không chủ đích như cơn co thắt cơ bắp để di chuyển thức ăn qua đường tiêu hóa.
2.2. Có mấy loại dây thần kinh?
Hệ thống dây thần kinh gồm dây thần kinh sọ và dây thần kinh cột sống với cấu tạo như sau:
2.2.1. Dây thần kinh sọ
Dây thần kinh sọ là một phần của hệ thống thần kinh ngoại biên, có chức năng cảm giác và vận động. Trong đó có 12 đôi dây thần kinh được đánh số thứ tự như sau:
- 1. Dây thần kinh khứu giác
- 2. Dây thần kinh thị giác
- 3. Dây thần kinh vận nhãn chung
- 4. Dây thần kinh ròng rọc
- 5. Dây thần kinh phân ba
- 6. Dây thần kinh vận nhãn ngoài
- 7. Dây thần kinh mặt
- 8. Dây thần kinh tiền đình ốc tai
- 9. Dây thần kinh lưỡi hầu
- 10. Dây thần kinh lang thang
- 11. Dây thần kinh phụ
- 12. Dây thần kinh hạ thiệt
Các dây thần kinh sọ trên đều bắt nguồn từ não rồi đi ra ngoài đến vùng mặt, cổ, đầu. Một số trường hợp ngoại lệ là dây thần kinh phế vị, đây là dây thần kinh sọ dài nhất liên kết với các khu vực trên cơ thể gồm đường tiêu hóa, cổ họng và tim.
2.2.2. Dây thần kinh cột sống
Dây thần kinh cột sống là một phần của hệ thống thần kinh ngoại biên được phân nhánh từ tuyển sống. Mỗi cơ thể gồm có 31 cặp dây thần kinh cột sống, nhóm lại theo khu vực cột sống liên kết.
Dây thần kinh có cấu tạo phức tạp
Các dây thần kinh cột sống đảm nhiệm hai chức năng chính là cảm giác và vận động. Chúng vừa có thể gửi thông tin cảm giác đến thần kinh trung ương mà vừa truyền lệnh từ thần kinh trung ương đến vùng ngoại vi cơ thể.
Các dây thần kinh cột sống được liên kết với đốt da (dermatomes) – đại diện cho mô hình dây thần kinh cảm giác bao phủ những bộ phận khác trên cơ thể như đầu cổ, chi trên và các chi dưới. Trong đó, cột sống gồm 33 đốt sống và 31 dây thần kinh cột sống như: 12 dây thần kinh lồng ngực, 8 dây thần kinh cổ tử cung, 5 dây thần kinh thắt lưng, 5 dây thần kinh xương sống và 1 dây thần kinh cột sống.
>>> Xem thêm: Nguyên nhân đau dây thần kinh chẩm và cách điều trị
3. Cấu tạo của tế bào thần kinh trong cơ thể
Tế bào thần kinh còn được gọi là nơ ron thần kinh, hoạt động để tạo ra các xung thần kinh. Cấu tạo tế bào thần kinh sẽ có 2 phần chính như:
- Thân tế bào: Cấu tạo Thân tế bào tương tự như các tế bào khác trên cơ thể, chứa các thành phần khác trong tế bào gồm thể tơ thần kinh, lưới nội chất, nhân tế bào, ty thể, ribosome, lysosome, bộ máy Golgi, ống siêu vi cùng với các bào quan khác.
- Sợi nhánh (dendrite): Sợi nhánh còn được gọi là đuôi gai. Đây là phần mở rộng từ nhân tế bào giúp nhận được tín hiệu từ tế bào thần kinh khác và truyền tới thân tế bào. Số lượng sợi nhánh trên một nơron thường sẽ có sự khác nhau rõ rệt.
- Sợi trục (Axon): Các sợi trục thường phát triển từ thân tế bào, dài hơn sợi nhánh và mang tín hiệu ra khởi cơ thể tế bào – nơi chúng nhận được từ những tế bào thần kinh khác. Những sợi trục này thường được bao phủ bởi chất gọi là myelin, có tác dụng bảo vệ và cách ly sợi trục.
Bài viết trên đây giải đáp câu hỏi dây thần kinh được cấu tạo từ thành phần nào. Qua đó hiểu rõ được chức năng và vận động trong cơ thể để xây dựng lối sống, chế độ ăn uống, tập luyện lành mạnh. Đừng quên theo dõi bài viết tiếp theo để cập nhật thông tin hữu ích khác. Chúc bạn thành công!